Czynniki przyciągania i delokalizacji produkcji między krajami UE
W warunkach swobody przepływu towarów i usług panujących w ramach ugrupowania integracyjnego, jakim jest UE, zaspokojenie popytu, tak wewnętrznego jak i zewnętrznego odbywa się przez produkcję zlokalizowaną w tych krajach, które oferują korzystniejsze warunki lokalizacji oraz wytwarzania i prowadzące do niższych kosztów wytworzenia produkcji. To z kolei prowadzi do założenia, że popyt końcowy UE może być traktowany jako wielkość łączna, tworząca koniunkturę w całym ugrupowaniu. Oznacza to, iż rozwój produkcji i usług, a w następstwie tego tworzenie miejsc pracy w poszczególnych krajach, będą uzależnione od atrakcyjności produkcyjnej i inwestycyjnej tych krajów, a także od poziomu koniunktury w całej wspólnocie, a nie od koniunktury występującej w poszczególnych krajach37.
Można także przyjąć, że przedsiębiorcy lokalizując swoją produkcję na obszarze, na którym nie występują istotne ograniczenia w przepływie kapitału, będą to robili kierując się do krajów umożliwiających obniżenie jednostkowych kosztów pracy. Tym samym uzyskują one kosztową przewagę konkurencyjną. Jednakże istotnym dla przedsiębiorców kryterium powinien być nie absolutny poziom kosztu pracy, ale koszt pracy przypadający na jednostkę produkcji38.
Poziom wydajności, czyli produkcyjności, jest głownie kształtowany poprzez poziom technicznego wyposażenia, a także intensywność i jakość pracy. W „nowych” krajach członkowskich jest z reguły niższy poziom rozwoju w porównaniu ze „starymi” krajami UE. Zaś poziom wydajności pracy jest zbliżony do poziomu osiąganego w „starych” krajach członkowskich, może być osiągany bądź w dziedzinach, w których wymagania w zakresie poziomu wyposażenia technicznego a także umiejętności i kultury organizacyjnej w krajach wyżej rozwiniętych nie odbiegają znacząco od tych, jakie występują w krajach niżej rozwiniętych, bądź w dziedzinach, w których w ostatnim czasie dokonano istotnego wysiłku inwestycyjnego, który podniósł poziom wyposażenia technicznego do wysokości porównywalnej z krajami wysoko rozwiniętymi. A niższy poziom kultury organizacyjnej nie stanowił istotnej bariery dla wzrostu produkcyjności pracy. Przy czym podnoszenie wydajności pracy poprzez restrukturyzacje przedsiębiorstw do tej pory funkcjonujących w tych państwach jest procesem trudnym i długotrwałym. Dzieje się tak ponieważ natrafia on różnorakie bariery o charakterze kapitałowym i społecznym. Dlatego też osiąganie poziomu wydajności zbliżonego do notowanych w państwach wyżej rozwiniętych jest łatwiejsze w przedsiębiorstwach nowo tworzonych, w szczególności przez kapitał zagraniczny dysponujący technologiami i wiedzą, które umożliwiają osiąganie w przedsiębiorstwach zlokalizowanych w krajach niżej rozwiniętych. Tym samym umożliwi to uzyskanie wyraźnych korzyści konkurencyjnych, które wyrażają się w obniżeniu jednostkowego kosztu pracy, gdyż w „nowych” krajach jest on ogólnie niższy. Dlatego może to stać się przesłanką do przenoszenia produkcji ze „starych” do „nowych” krajów UE. W poniższej tabeli zaprezentowane zostały wybrane czynniki atrakcyjności „nowych” krajów członkowskich, postrzeganych jako miejsce lokalizacji inwestycji i produkcji39:
Tabela 2. Wybrane wskaźniki charakteryzujące atrakcyjność inwestycyjną w roku 2003
| Wyszczególnienie | UE 15 | Hiszpania | Francja | Wielka Brytania | NK (NMS) | Polska | Węgry | Litwa | Słowacja |
| Wydajność pracy w PKB, w PPS na jednego zatrudnionego (UE – 25 = 100) | 106,6 | 99,5 | 120,3 | 106,9 | - | 59,5 | 66,7 | 47,0 | 58,8 |
| Miesięczne koszty pracy w euro | 3343,5 | 2017,0 | 3414,0 | 3642,4 | 7260,9 | 698,2 | 763,7 | 466,9 | 517,8 |
| Miesięczne koszty pracy w PPS | 3270,2 | 2346,1 | 3379,0 | 3479,3 | 1459,0 | 1484,9 | 1408,7 | 1097,7 | 1235,8 |
| Konkurencyjność – jednostkowe koszty pracy | 0,5385 | 0,4626 | 0,4414 | 0,6552 | - | 0,4918 | 0,4130 | 0,3509 | 0,4207 |
Źródło: Red. Klamut M., Polityka Ekonomiczna. Współczesne wyzwania, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2007, str.174 na podstawie danych Eurostatu.
Jak widać na podstawie przedstawionych powyżej danych, pomiędzy „starymi” i „nowymi” krajami UE występują znaczące różnice w absolutnych poziomach kosztu pracy, które jednakże nie zawsze przekładają się na odpowiadające im różnice we względnych, jednostkowych, kosztach pracy. Może to wskazywać, że koszty pracy nie powinny stanowić istotnego czynnika, skłaniającego przedsiębiorstwa do inwestowania i delokalizacji produkcji do „nowych” krajów członkowskich40.
komentarze
Copyright © 2008-2010 EPrace oraz autorzy prac.