Podstawowe pojęcia i definicje
W literaturze można znaleźć wiele definicji polityki ekonomicznej zwanej także polityką gospodarczą. Według jednej uważana jest ona za „bezpośrednie kierowanie gospodarką narodową przez państwo lub pośrednie oddziaływanie państwa na funkcjonowanie i rozwój tej gospodarki”1. Zaś wg innej uważana jest jako „działalność państwa polegająca na określaniu bieżących i perspektywicznych celów społeczno – gospodarczych oraz ich realizacji za pomocą metod i środków wynikających z zasady racjonalnego gospodarowania”2. W skład polityki ekonomicznej można zaliczyć wiele odrębnych polityk. Jedna z nich, polityka migracyjna, zostanie opisana w niniejszym opracowaniu.
Zmiany stałego miejsca zamieszkania oraz miejsca czasowego pobytu określane są jako wędrówki bądź migracje ludności. Migracjami są przemieszczenia się osoby z danej jednostki terytorialnej (zwykle wyodrębnionej według kryterium administracyjnego) do innej na nieprzerwany czas3.
Przyjmując za punkt wyjścia obszar danego kraju wyróżnić można pojęcie ruchów
zewnętrznych, na które składa się emigracja oraz imigracja. Oba terminy zarezerwowane są dla migracji międzynarodowych, czyli zagranicznych. Poszczególne osoby biorące udział w ruchach zewnętrznych nazywane są imigrantami bądź emigrantami. Oczywiście ta sama osoba staje się jednocześnie emigrantem w jednym kraju i imigrantem w drugim4.
Imigracja jest pewnym rodzajem ruchu wędrówkowego ludności, oznacza napływ ludności na dane terytorium, zwykle terytorium państwa. Jednakże potocznie rozumiana jest jako przybycie do kraju celem osiedlenia się lub też długotrwałego pobytu. Jednakże, jeśli imigracja jest zorganizowana przez administrację państwa lub inne instytucje publiczne to mamy w takiej sytuacji do czynienia z repatriacją5.
Emigrację określa się jako wychodźstwo, czyli opuszczenie ojczystego kraju z przyczyn ekonomicznych, religijnych, bądź politycznych. Terminem tym określa się także zbiorowość ludzi opuszczających swój kraj, żyjącą w kraju osiedlenia. Emigranci to ludność opuszczająca dany obszar, tzw. ludność odpływowa6.
Kryterium czasu pozwala wyróżnić migracje na pobyt stały, zwane również migracjami stałymi, związane z osiedleniem a także bezpośrednio odnotowane w ewidencji ludności danego kraju. Przeciwieństwem migracji na pobyt stały są migracje czasowe, które obejmują migracje długookresowe i krótkookresowe, które według przepisów prawa obowiązującego w Polsce dotyczą okresu pobytu powyżej 2 miesięcy i w świetle prawa mogą trwać nawet 10 lat. Migracje długookresowe to wyjazdy z kraju stałego zamieszkania, jak również przyjazdy do kraju w celu osiedlenia się z zamiarem pozostania na danym terytorium przez okres co najmniej 12 miesięcy7.
Migracje dzielą się więc według kilku kryteriów8:
rodzaju lub administracyjnego statusu jednostki terytorialnej lub osiedleńczej (miasto-wieś, wewnętrzne-zagraniczne, wewnątrzregionalne – międzyregionalne),
długości okresu przebywania w nowej jednostce terytorialnej (krótko – lub długookresowe),
statusu prawnego osoby migrującej (legalne, nieudokumentowane),
jednostki terytorialnej obserwacji migracji (odpływ-napływ),
stopnia dobrowolności (dobrowolne - przymusowe),
podstawowego motywu migracji (osiedleńcze, pracownicze, rodzinne, uchodźcze).
W analizach statystycznych migracji wyodrębnia się9:
strumienie migracyjne będące liczbą migrantów wyjeżdżających z kraju lub przyjeżdżających do kraju w ciągu pewnego okresu,
zasoby imigracyjne będące liczbą imigrantów w kraju w danym momencie czasu,
napływ migracyjny będący liczbą osób przybyłych do kraju w danym okresie,
odpływ migracyjny będący liczbą osób, które opuściły kraj w danym okresie,
saldo migracji, które jest różnicą między napływem i odpływem migracyjnym.
Polityką migracyjną jest kompleksowo ujęty układ wskazań i regulacji prawno instytucjonalnych, wpływających na kształtowanie się rozmiarów, struktury i kierunków procesów migracyjnych, uwzględniający tak sytuację demograficzną i społecznoekonomiczną, jak również obowiązujące normy międzynarodowe a także uzgodnienia bilateralne10.
komentarze
Copyright © 2008-2010 EPrace oraz autorzy prac.